KARNET - Zemsta, Powrót posła - Teatr Klasyki Polskiej

Karnet na trzy spektakle:

• Powrót posła
• Zemsta

Akcję „Powrotu posła” Julian Ursyn Niemcewicz umieścił w średniozamożnym dworze ziemiańskim. Podczas jednej z przerw w obradach sejmowych do rodzinnego domu wraca młody poseł Walery. Zakochany w przyjaciółce z dzieciństwa Teresie z przerażeniem dowiaduje się, że dziewczyna ma zostać wydana za pana Szarmanckiego. Miłosna intryga przeplatana jest dyskusjami politycznymi. Tworzą one równorzędny obok romansowego wątek dramatu. Trudno, żeby było inaczej, skoro jego autor aktywnie angażował się w życie publiczne swojej epoki. Był członkiem Stronnictwa Patriotycznego, wyznawcą legalizmu i współautorem (razem z Hugonem Kołłątajem) projektu Konstytucji 3 Maja.

„Powrót posła” wystawiono po raz pierwszy 15 stycznia 1791 roku, a więc na cztery miesiące przed obradami sejmu, który miał ją przyjąć. Utwór powstał zatem niejako przy okazji prac na ustawą zasadniczą. Stanowił również swoiste przygotowanie gruntu pod jej ogłoszenie, popularyzację wartości, z jakich się zrodziła, przystępnego, atrakcyjnego wytłumaczenia jej założeń.

Dziś nazwalibyśmy to działaniem o charakterze PR-owym, politycznym marketingiem. „Było to zatem poświęcenie się piśmiennictwu nie po to, by błyszczeć w niem imieniem świetnem, pieścić się rozkoszą piękna, […] ale w celach, które wskazuje jedynie idea czysta i które jedynie powinny być treścią poezyj narodu upadłego”, stwierdził o Janie Ursynie Niemcewiczu książę Adam Kazimierz Czartoryski. Powrót posła potwierdza te słowa, a zarazem nieco im przeczy. Chociaż bowiem autorowi przyświeca cel przede wszystkim dydaktyczny, to nie odmówił on sobie, i nam, pieszczot „rozkoszą piękna”. Wywołują one przyjemność podobną do tej, którą raczeni jesteśmy chociażby w późniejszej o kilkadziesiąt lat twórczości Aleksandra Fredry.

Leszek Zduń - Podkomorzy
Joanna Kwiatkowska-Zduń (TN) - Podkomorzyna
Jarosław Gajewski - Starosta
Lidia Sadowa - Starościna
Karolina Piwosz - Teresa
Tomasz Osica/Michał Barczak - Walery
Michał Chorosiński - Szarmancki
Małgorzata Mikołajczak - Agatka
Maciej Wyczański - Jakub

Reżyseria: Tomasz Man
Scenografia i kostiumy: Anetta Piekarska-Man
Muzyka: Marcin Pospieszalski

„Zemsta” – obok „Ślubów panieńskich” – najsłynniejsza komedia Aleksandra Fredry od niemal 200 lat żyje w świadomości wielu pokoleń Polaków. Krytycy pisali, że jest jakby „polonezem granym dźwiękiem słów” i wszyscy zgadzali się co do jednego – to najbardziej polska komedia Fredry.

Sąsiedzki spór Cześnika i Rejenta staje się podstawą do przedstawienia ludzkich przywar, wyśmiania małostkowości, ale i okazją do przypomnienia, dlaczego na końcu to właśnie zgoda zbuduje na nowo to, co nienawiść zniszczyła. Jak to w komedii bywa, tak i w „Zemście” nie mogło zabraknąć miłosnej intrygi wymierzonej w młodych zakochanych i knuć tzw. średniego pokolenia, czyli prześmiesznego Papkina i apetycznej Podstoliny.

Osobnym motywem jest zamek, na którym dzieje się akcja komedii. Będąc współbohaterem dzieła, wpisuje się w motyw preromantycznej powieści gotyckiej, gdzie właśnie spór o zamek staje się sprężyną nadającą ruch postaciom. Geneza tego motywu sięga roku 1764, kiedy angielski pisarz Horacy Walpole wydaje „Zamek w Otranto” znany zapewne Fredrze.

W analizach „Zemsty” zalicza się też Fredrę do kontynuatorów polskiego oświecenia, nie można jednak jednoznacznie (jak to często bywało) uznać go za naśladowcę Moliera w twórczości komediowej. Fredro ma swój niepowtarzany, polski styl, który tak nas uwiera i tak nas śmieszy w „Zemście”.

Styl ten jest najwyższą próbą komedii. I właśnie z tak zacnego tworzywa poetyckiego utkał Fredro komedię, o której wstyd zapomnieć. I warto ją sobie przypomnieć, zwłaszcza gdy w wierności literze tekstu i szacunku do słowa możemy – dzięki wyjątkowej inscenizacji Teatru Klasyki Polskiej – przenieść się do zamku Kamieniec, by samemu przekonać się, dlaczego tak chętnie budujemy mury między nami i co się stanie, gdy w świecie, w którym zgoda jest podobno niemożliwa, na chwilę zapanuje święty spokój.

Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba!

Odwieczne spory o wszystko i o nic Cześnika z Rejentem, niewinna miłość Klary i Wacława wypróbowana w ogniu intrygi, mało zalotne, ale prześmieszne zaloty Papkina i matrymonialne plany wdowy Podstoliny – jednym słowem ZEMSTA!

Królowa wśród komedii, perełka Aleksandra Fredry wraca na sceny Teatru Klasyki Polskiej w niezmiennie doborowej obsadzie i w oczekiwaniu na stęsknionych widzów ;)

Reżyseria: Michał Chorosiński
Scenografia/kostiumy: Barbara Wesołowska-Kowalska
Muzyka: Marcin Pospieszalski
Kwartet dęty drewniany Teatru Klasyki Polskiej (flet, obój, klarnet, fagot)

Obsada: Joanna Kwiatkowska-Zduń, Karolina Piwosz, Jarosław Gajewski, Henryk Gołębiewski, Cezary Łukaszewicz, Dariusz Kowalski, Łukasz Lewandowski, Paweł Lipnicki, Leszek Zduń